Theo yêu cầu từ Chính phủ, Bộ Tài chính cần phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước để thống nhất nội dung, đảm bảo việc bổ sung thu nhập từ giao dịch vàng vào diện chịu thuế TNCN được quy định rõ ràng trong dự thảo luật. Dự án luật cần hoàn thiện sớm để kịp trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 vào tháng 10/2025. Đồng thời, Chính phủ cũng chỉ đạo hoàn thiện biểu thuế lũy tiến theo phương án 2 mà Bộ Tài chính đã trình tại Tờ trình số 570/TTr-BTC ngày 7/9/2025.
Trước đó, vào cuối tháng 8, Chính phủ đã ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 24/2012, mở cửa cho doanh nghiệp được tham gia nhập khẩu và sản xuất vàng miếng. Nghị định này sẽ có hiệu lực từ ngày 10/10/2025, tạo hành lang pháp lý mới cho thị trường vàng trong nước. Việc bổ sung quy định thuế TNCN lần này nhằm đồng bộ hóa với các thay đổi đó.
Mục tiêu của động thái này là nhằm tăng tính minh bạch trên thị trường, hạn chế tình trạng đầu cơ, tích trữ, tạo thế độc quyền ảnh hưởng đến giá vàng. Thực tế, trong thời gian qua, giá vàng trong nước nhiều lần chênh lệch lớn so với giá thế giới, xuất hiện hiện tượng gom hàng, làm giá. Nhà nước đã triển khai các biện pháp thanh tra, xử lý nhưng vẫn cần công cụ chính sách mang tính bền vững và kiểm soát tốt hơn, trong đó có chính sách thuế, để điều tiết hành vi thị trường và đảm bảo công bằng với các kênh đầu tư khác.
Các chuyên gia cho rằng, hiện nay các doanh nghiệp kinh doanh vàng đã chịu các sắc thuế như thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp. Tuy nhiên, giao dịch vàng miếng giữa cá nhân với cá nhân lại hầu như không chịu thuế, điều này tạo điều kiện cho việc tích trữ, đầu cơ cá nhân mà không bị ràng buộc về nghĩa vụ thuế.
Nhiều ý kiến chuyên gia đánh giá việc đánh thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động mua bán vàng là cần thiết. Về mặt quản lý, đây là một công cụ hiệu quả giúp hạn chế đầu cơ và ổn định thị trường. Việc đánh thuế cũng có thể khiến người đầu tư thận trọng hơn, tính toán kỹ lưỡng trước khi giao dịch, đồng thời mang lại nguồn thu bổ sung cho ngân sách nhà nước.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cũng bày tỏ lo ngại về tính khả thi và công bằng của phương án này. Nếu đánh thuế theo giá bán, sẽ dễ thực hiện nhưng có thể tạo ra tình trạng “thuế chồng thuế” khi người dân dùng thu nhập đã chịu thuế để mua vàng. Trong khi đó, đánh thuế trên phần lợi nhuận (chênh lệch giữa giá bán và giá mua) lại hợp lý hơn nhưng lại gặp khó khăn lớn trong việc chứng minh giá mua ban đầu, truy xuất nguồn gốc giao dịch và kiểm tra tính trung thực của chứng từ, nhất là với các giao dịch cá nhân.
Theo các chuyên gia, việc triển khai thu thuế sẽ phụ thuộc rất nhiều vào khả năng kiểm soát, công nghệ dữ liệu và quy định hóa đơn điện tử, kê khai bắt buộc. Nếu không có giải pháp đồng bộ, việc thu thuế sẽ rất khó khả thi hoặc gây ra phiền hà không đáng có cho người dân.
Việc Chính phủ đưa giao dịch vàng vào diện chịu thuế TNCN là bước đi mang tính hệ thống nhằm minh bạch hóa thị trường và kiểm soát hoạt động đầu cơ. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế sẽ phụ thuộc vào cách thiết kế quy định, mức thuế cụ thể, phương pháp tính thuế và năng lực quản lý của cơ quan chức năng trong thời gian tới./.
