Thông tin được Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) nêu ra tại văn bản gửi tới UBND TP.HCM, Sở Tài nguyên Môi trường về việc xem xét chưa nên ban hành Bảng giá đất áp dụng từ ngày 01/08/2024 mà nên tập trung xây dựng Bảng giá đất lần đầu áp dụng từ ngày 01/01/2026 theo quy định Luật Đất đai 2024.
Chưa cần thiết ban hành Bảng giá đất mới
Tại văn bản trên, HoREA cho biết, giá đất của dự thảo Bảng giá đất mới dự kiến áp dụng từ 1/8 tăng phổ biến từ 10-20 lần so với giá đất của Bảng giá đất hiện hành quy định tại Quyết định 02/2020/QĐ-UBND ngày 16/1/2020 của UBND TP.HCM, trong đó có một quận và 4 huyện có mức tăng giá đất tại một số vị trí đất trên 30 lần, cá biệt có một số vị trí đất tại huyện Hóc Môn có mức tăng giá đến 51 lần.
Theo Dự thảo Bảng giá đất thì giá đất cao nhất tại TP.HCM là 810 triệu đồng/m2 của 3 tuyến đường Đồng Khởi, Lê Lợi, Nguyễn Huệ quận 1 tăng 5 lần so với giá đất 162 triệu đồng/m2 của Bảng giá đất theo Quyết định số 02/2020/QĐ-UBND và mức giá này còn phải được nhân với hệ số điều chỉnh 2.5 lần (thuộc khu vực I) áp dụng cho giai đoạn 2019-2023 là 405 triệu đồng/m2, hoặc hệ số điều chỉnh là 3.5 lần áp dụng từ tháng 01/2024 là 567 triệu đồng/m2, nên với mức giá đất 810 triệu đồng/m2 của 3 tuyến đường Đồng Khởi, Lê Lợi, Nguyễn Huệ thì chỉ cao hơn 1,43 lần so với giá đất tháng 01/2024 và chỉ cao hơn 2 lần so với giá đất năm 2023 trở về trước.
“Căn cứ khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024 quy định “Bảng giá đất do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành theo quy định của Luật Đất đai số 45/2013/QH13 được tiếp tục áp dụng đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2025; trường hợp cần thiết UBND cấp tỉnh quyết định điều chỉnh bảng giá đất theo quy định của luật này cho phù hợp với tình hình thực tế về giá đất tại địa phương” thì UBND TP.HCM có thẩm quyền ban hành quyết định điều chỉnh trên nhưng Hiệp hội nhận thấy việc ban hành dự thảo Bảng giá đất này chưa thuộc trường hợp cần thiết theo quy định tại khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024”, HoREA nhấn mạnh.
Theo HoREA, hiện để thực hiện Quyết định số 02/2020/QĐ-UBND, UBND TP.HCM đã ban hành Quyết định số 56/2023/QĐ-UBND ngày 21/12/2023 “quy định về hệ số điều chỉnh giá đất năm 2024 trên địa bàn TP.HCM” đã tăng hệ số điều chỉnh giá đất lên 1 lần.
Theo đó hệ số điều chỉnh giá đất của khu vực I là 3,5 lần (trước đó là 2,5 lần) trong đó có quận 1; khu vực II là 3,3 lần (trước đó là 2,3 lần); khu vực III là 3,1 lần (trước đó là 2,1 lần); khu vực IV là 2,9 lần (trước đó là 1,9 lần); khu vực V là 2,7 lần (trước đó là 1,7 lần) nên giá đất đã được điều chỉnh tăng lên khoảng 1,4 lần đối với khu vực I, II, III và tăng lên khoảng 1,5 lần đối với khu vực IV, V.
Bên cạnh đó, UBND TP.HCM đã ban hành Quyết định số 13/2023/QĐ-UBND ngày 08/03/2023 và Quyết định 11/2024/QĐ-UBND ngày 11/3/2024 quy định về hệ số điều chỉnh giá đất để lập phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư lấy ý kiến người dân có đất bị thu hồi trên địa bàn TP.HCM năm 2023, năm 2024.
“Việc ban hành Dự thảo Bảng giá đất chưa thật cần thiết tại thời điểm hiện nay, bởi lẽ TP.HCM đã có đầy đủ các quy định về Bảng giá đất, hệ số điều chỉnh giá đất, nên Bảng giá đất do UBND Thành phố ban hành theo quy định của Luật Đất đai 2013 hoàn toàn có thể được tiếp tục áp dụng đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2025 theo quy định tại khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024”, HoREA nêu trong văn bản.
Giá đất mới sẽ tác động lớn đến hộ cá nhân, gia đình
Theo HoREA, dự thảo Bảng giá đất có lợi cho người dân có đất bị thu hồi sẽ được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thỏa đáng hơn với số tiền được bồi thường sẽ cao hơn trước đây. Nguồn thu ngân sách nhà nước từ đất sẽ tăng thêm trong thời gian tới.
Chênh lệch địa tô được xử lý thỏa đáng hơn theo nguyên tắc Nhà nước điều tiết phần giá trị tăng thêm từ đất mà không do đầu tư của người sử dụng đất mang lại, bởi lẽ hiện nay đang tồn tại nhiều bất cập như “đất hai giá” hoặc mua bán chuyển nhượng, cho thuê bất động sản, nhà ở “hai giá” hoặc người sử dụng đất thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất chỉ thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước có giá trị thấp hơn, do giá đất của Bảng giá đất trước đây thường chỉ bằng trên dưới 30% giá thị trường.
Giá đất của dự thảo Bảng giá đất không tác động đến việc định giá đất cụ thể để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của các dự án bất động sản, nhà ở thương mại, bởi lẽ các dự án này không áp dụng Bảng giá đất mà chủ yếu là áp dụng phương pháp thặng dư để định giá đất theo quy định của Luật Đất đai 2024, nên không làm tăng chi phí nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của các dự án nhưng sẽ có tác động đến chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng do người sử dụng đất sẽ có xu thế đòi bồi thường cao hơn trước đây.
Hiệp hội nhận thấy các mức giá của Dự thảo Bảng giá đất phổ biến tăng từ 10-20 lần so với Bảng giá đất hiện hành theo Quyết định 02/2020/QĐ-UBND nhưng nhìn chung vẫn thấp hơn giá thị trường.
Ví dụ giá đất của 3 tuyến đường Đồng Khởi, Lê Lợi, Nguyễn Huệ quận 1 là 810 triệu đồng/m2 nhưng tại khu vực này hầu như không có giao dịch mua bán chuyển nhượng mà bất động sản tại đây thuộc loại “tích sản” chủ yếu dùng để cho thuê và cất giữ tài sản nên khoảng 15 năm trước đây chỉ có 1 giao dịch mua bán 1 căn nhà phố với giá rất cao có thể vào khoảng trên dưới 2 tỷ đồng/m2.
Mức giá của Dự thảo Bảng giá đất sẽ có tác động rất lớn đến rất nhiều cá nhân, hộ gia đình khi đề xuất cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản gắn liền với đất do phải nộp tiền sử dụng đất theo Bảng giá đất cao hơn trước đây. Mặc dù khoản 3 Điều 135 Luật Đất đai 2024 có quy định, trường hợp người sử dụng đất được ghi nợ nghĩa vụ tài chính nhưng trong thời gian còn nợ tiền sử dụng đất thì người sử dụng đất bị hạn chế nhiều quyền như không được thế chấp, không được mua bán chuyển nhượng cho đến khi trả xong khoản nợ tiền sử dụng đất.
Mức giá của Dự thảo Bảng giá đất sẽ có tác động đến chi phí đầu vào của nhiều lĩnh vực của nền kinh tế, trước hết là chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng sẽ bị đẩy lên cao hơn, tác động dây chuyền làm tăng giá nhà, giá thuê nhà, tăng chi phí tiền thuê đất, thuê nhà xưởng trong các khu công nghiệp và tại các dự án đầu tư kinh doanh thương mại dịch vụ, du lịch dẫn đến việc có thể làm tăng giá cả hàng hóa nói chung và cũng tác động bất lợi đến cả các dự án nhà ở xã hội do doanh nghiệp thỏa thuận về nhận chuyển quyền sử dụng đất để thực hiện dự án.
Do đó, HoREA đề nghị tại thời điểm hiện nay thì TP.HCM chưa cần thiết ban hành Dự thảo Bảng giá đất mà nên tập trung xây dựng, hoàn thiện Dự thảo Bảng giá đất lần đầu để công bố và áp dụng kể từ ngày 01/01/2026 theo quy định tại khoản 3 Điều 159 Luật Đất đai 2024 và trong giai đoạn từ nay đến năm 2025, đề nghị Thành phố tiếp tục đánh giá tác động của Dự thảo Bảng giá đất lần đầu đối với các đối tượng chịu tác động.
Cụ thể, đánh giá tác động của Dự thảo Bảng giá đất đối với người sử dụng đất của hơn 13.000 thửa đất chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc cần hợp thức hóa quyền sử dụng các diện tích đất nông nghiệp nằm xen kẽ trong khu dân cư đô thị ổn định gắn liền với nhà ở hiện hữu;
Hai là, đánh giá tác động của Dự thảo Bảng giá đất đối với các doanh nghiệp, nhà đầu tư trong nước và nước ngoài có nhu cầu đầu tư các dự án bất động sản, nhà ở, đô thị, công nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp đầu tư kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, Ban quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế./.
