Bộ Xây dựng vừa hoàn thiện Tờ trình Chính phủ về dự thảo Nghị quyết kiểm soát, kiềm chế giá bất động sản, trong bối cảnh giá nhà tại các đô thị lớn tăng mạnh, vượt xa khả năng chi trả của phần lớn người dân.
Theo Bộ Xây dựng, tại TP.HCM, giá căn hộ trung bình đã tăng từ khoảng 35 triệu đồng/m² năm 2018 lên hơn 91 triệu đồng/m² cuối năm 2024, thậm chí chạm 120 triệu đồng/m² trong quý III/2025 – tăng tới 47% so với cùng kỳ năm trước. Tại Hà Nội, giá nhà liền kề, biệt thự tăng trung bình 22–29%/năm, có dự án tăng tới 60% chỉ trong một năm. Trong khi đó, thu nhập người dân chỉ tăng khoảng 6–7%/năm, khiến giấc mơ an cư ngày càng xa vời.
Bộ Xây dựng nhận định giá bất động sản tăng cao bất thường, nhiều nơi vượt xa giá trị thực và khả năng chi trả của người dân, bị chi phối bởi đầu cơ, thổi giá và thông tin quy hoạch không minh bạch.
Do đó, để kiềm chế giá nhà, dự thảo nghị quyết tập trung vào ba nhóm giải pháp lớn: Chính sách kiểm soát, minh bạch giao dịch bất động sản thông qua Trung tâm giao dịch bất động sản; Chính sách về phát triển nhà ở thương mại giá phù hợp và Chính sách kiểm soát cho vay tín dụng đối với người mua nhà ở.
Riêng với chính sách kiểm soát tín dụng, Bộ Xây dựng đề xuất, vay mua nhà thứ hai chỉ được tối đa 50% giá trị hợp đồng; Vay mua từ căn thứ ba trở lên chỉ được 30% giá trị hợp đồng.
Lý giải đề xuất trên, Bộ Xây dựng cho biết thị trường bất động sản có mối liên hệ chặt chẽ với ngành tài chính - ngân hàng, tác động đến kinh tế vĩ mô, an sinh xã hội. Giá nhà đất tăng cao vượt khả năng chi trả của người dân sẽ dẫn đến mất cân bằng cung - cầu, bất ổn hệ thống tài chính.
Để dẫn chứng, Bộ Xây dựng cho biết, nhiều nước trên thế giới triển khai thành công các biện pháp điều tiết giá như hạn chế đầu tư, kiểm soát tín dụng bất động sản. Hiện tại Việt Nam, các công cụ điều tiết thị trường gồm thuế, tín dụng, quy hoạch, giá đất nhà nước... thiếu đồng bộ, chưa theo kịp thực tế. Hệ quả là người dân, đặc biệt thế hệ trẻ, công nhân, viên chức, lao động đô thị ngày càng khó tiếp cận nhà ở.
"Việc ban hành một số biện pháp kiềm chế giá bất động sản là cần thiết, bảo đảm thị trường phát triển ổn định, lành mạnh", Bộ Xây dựng cho biết.
Ngoài ra, tại tờ trình, Bộ Xây dựng cũng đề xuất thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản nhằm công khai các giao dịch. Đây là đầu mối liên thông trên môi trường điện tử giữa các cơ quan, tổ chức trong thực hiện giao dịch nhà đất gồm mua bán, chuyển nhượng, cho thuê mua. Trung tâm có chức năng tổ chức, giám sát và xác thực các giao dịch.
Đồng thời, đề xuất dành tối thiểu 20% trong tổng số dự án nhà thương mại dự kiến phát triển trong giai đoạn 2026-2030 cho phân khúc giá phù hợp. Chủ đầu tư sẽ được áp dụng cơ chế đặc thù như lựa chọn nhà đầu tư không qua đấu giá, đấu thầu; hưởng lợi nhuận định mức tối đa 20% tổng vốn đầu tư xây dự án (gồm tiền sử dụng, thuê đất). Doanh nghiệp cũng không phải bố trí quỹ đất để xây nhà xã hội.
Nghị quyết dự kiến sẽ được trình ra Chính phủ cho ý kiến trong tháng 10 này và có hiệu lực ngay sau khi ký, thời hạn áp dụng đến 1/3/2027.
