Tại buổi cho ý kiến lần đầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với dự án Luật Đất đai (sửa đổi) sáng ngày 22/9, trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Thường trực Ủy ban Kinh tế lưu ý, quy định Nhà nước thu hồi đất với “dự án khu đô thị, khu nhà ở thương mại” sẽ tác động rất lớn đến quyền của người sử dụng đất.

“Các dự án khu đô thị, nhà ở thương mại mang tính chất kinh doanh là chủ yếu, mặc dù sẽ tác động đến phát triển kinh tế - xã hội nói chung nhưng lợi ích trước mắt và trực tiếp sẽ mang lại cho các chủ đầu tư thực hiện dự án”, ông Vũ Hồng Thanh phân tích.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng dẫn Nghị quyết số 18 của Trung ương đặt nhiệm vụ: “Tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại” để thấy rằng, việc thu hồi đất phục vụ dự án khu đô thị, nhà ở thương mại là không phù hợp.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Đất đai (sửa đổi)

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách Nguyễn Phú Cường nhận xét, tại dự thảo, điều kiện đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp đất chưa bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chưa được quy định chặt chẽ, còn thiếu tính khả thi.

Cụ thể, điểm đ khoản 1 quy định, một trong các điều kiện đặt ra là: Có tối thiểu 80% người bị thu hồi đất đồng ý với phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng, chưa có bồi thường, hỗ trợ tái định cư thì chưa có quyết định thu hồi đất, chưa đo đạc để xác định rõ diện tích, giá đền bù, nên việc đặt ra con số 80% là không thực tế, đề nghị nghiên cứu sửa đổi để đảm bảo quy định của Luật được khả thi, dễ dàng áp dụng trong thực tế.

Nêu ý kiến về các trường hợp Nhà nước thu hồi đất được quy định tại Điều 70 của dự thảo Luật, Trưởng Ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thị Thanh đề nghị, việc mở rộng diện đất đai phải thu hồi áp dụng trên cơ sở chỉ thu hồi khi chứng minh được việc thu hồi đất ngoài mục đích quốc phòng, an ninh vì phát triển kinh tế, xã hội nhưng phải bảo đảm được lợi ích quốc gia, dân tộc; bảo đảm hài hòa quyền lợi của Nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

Trên cơ sở đó, Trưởng Ban Công tác Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu lại những trường hợp thu hồi đất để phục vụ dự án thương mại, dịch vụ theo quy định tại Điểm c, khoản 2, Điều 70 của dự thảo Luật đã đảm bảo điều kiện nêu trên hay chưa.

Trưởng Ban Công tác Đại biểu cũng ủng hộ quan điểm cần cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất khi thực hiện thu hồi đất để xây dựng dự án đô thị, nhà ở thương mại. Nên cho phép chủ đầu tư được thỏa thuận với người sử dụng đất trong việc nhận chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án; hạn chế thực hiện việc thu hồi đất để tránh khiếu kiện về đất đai.

Trưởng Ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thị Thanh

Giải trình trước Thường vụ Quốc hội đối với các trường hợp nhà nước thu hồi đất, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, Dự án Luật đã quy định trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Tuy nhiên, rất khó để đưa điều kiện, tiêu chí toàn diện về vấn đề này.

“Tiếp thu các ý kiến tại Phiên họp, Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục tiếp thu để nghiên cứu, làm rõ nội hàm việc thu hồi đất đảm bảo lợi ích quốc gia, dân tộc. Đồng thời, cũng nghiên cứu mở rộng quỹ đất theo hướng tuyến đường để mở rộng các đường giao thông, lấy nguồn lực đất đai để tiếp tục phát triển hạ tầng giao thông, phục vụ mục đích phát triển kinh tế- xã hội.”- Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.

Trong phần kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải yêu cầu Ban soạn thảo tiếp tục rà soát các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, phát triển quỹ đất tài chính về đất đai, giá đất để thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết 18-NQ/TW, lưu ý vấn đề bồi thường, hỗ trợ bảo đảm khả thi, bao quát đối tượng; có tiêu chí, điều kiện cụ thể cho các trường hợp thu hồi đất để tạo quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất.

Xuân Hưng