Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam kiến nghị hạn chế vai trò ngân hàng trong thị trường vàng miếng

Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam mới đây đã gửi văn bản góp ý dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Trong đó, hiệp hội nhấn mạnh quan điểm không đồng tình với đề xuất cho phép ngân hàng thương mại tham gia sản xuất và kinh doanh vàng miếng.

Theo Hiệp hội, Luật Các tổ chức tín dụng (ban hành ngày 18/1/2024) không quy định chức năng sản xuất vàng đối với ngân hàng thương mại. Nhiệm vụ trọng tâm của hệ thống ngân hàng là kinh doanh tiền tệ, cung ứng tín dụng và dịch vụ thanh toán.

"Nếu để các ngân hàng thương mại tham gia sản xuất, kinh doanh vàng miếng, các ngân hàng thương mại buộc phải sử sụng nguồn vốn khá lớn để đầu tư nhà xưởng, máy móc, đào tạo tay nghề nhân công, đầu tư vào lĩnh vực không thuộc chức năng, nhiệm vụ chính là cấp tín dụng, hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế", Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam nhấn mạnh.

Lịch sử trước năm 2012 cũng cho thấy nhiều ngân hàng thương mại từng tham gia sản xuất vàng miếng không hiệu quả. Một số ngân hàng thương mại đã để lại hậu quả ngoài mong muốn kéo dài mà nhờ sự chỉ đạo quyết tâm hiệu quả của Ngân hàng Nhà nước mới ổn định lại.

Ngoài ra, Hiệp hội cũng đề nghị không nên giao Ngân hàng Nhà nước tổ chức sản xuất vàng miếng. Đây là cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh vàng, không phải là cơ quan sản xuất kinh doanh vàng miếng.

Lo ngại độc quyền, Hiệp hội Kinh doanh vàng muốn siết quyền sản xuất vàng miếng. (Ảnh minh họa)

"Nếu Ngân hàng nhà nước tham gia thương trường (tổ chức sản xuất vàng miếng) thì sẽ chịu sự quản lý của cơ quan nào? Và dẫn tới chồng chéo nhiệm vụ vừa thực hiện kinh doanh, vừa thực hiện quản lý Nhà nước", Hiệp hội đặt vấn đề.

Theo Hiệp hội, nếu Ngân hàng Nhà nước tham gia sản xuất cung ứng vàng miếng, chắc chắn càng tác động tạo tâm lý thu hút người dân, nhà đầu tư tiếp tục đầu tư vào vàng miếng mang thương hiệu Ngân hàng Nhà nước, rất dễ đem lại hậu quả tương tự như trước đây khi lấy vàng SJC làm vàng chuẩn quốc gia.

Như vậy thì vàng miếng của doanh nghiệp sẽ không thể thu hút được, do đó mục tiêu đa dạng hóa nguồn cung vàng miếng với nhiều thương hiệu khác nhau nhằm kéo giá vàng xuống khó đạt được

Hiệp hội Kinh doanh vàng cho rằng, nếu Ngân hàng Nhà nước tiếp tục là đơn vị phát hành vàng miếng mang thương hiệu riêng, nhu cầu thị trường sẽ tiếp tục dồn về thương hiệu này, tạo áp lực lớn lên cơ quan quản lý trong việc sản xuất, cung ứng. Tình trạng này có thể đẩy cầu tăng cao, kéo theo giá vàng miếng tăng và gây méo mó thị trường, đi ngược với mục tiêu đa dạng hóa nguồn cung và bình ổn giá vàng.

Liên quan đến điều kiện cấp phép sản xuất vàng miếng, dự thảo hiện quy định doanh nghiệp phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng. Hiệp hội cho rằng mức yêu cầu này quá cao, thực tế chỉ có khoảng 1–3 doanh nghiệp đáp ứng, khiến số lượng đơn vị đủ điều kiện sản xuất vàng miếng trở nên rất hạn chế. Điều này có thể dẫn đến việc Nhà nước tiếp tục duy trì thế độc quyền trong sản xuất và cung ứng vàng miếng, hạn chế tính cạnh tranh và khả năng bình ổn thị trường.

Hiệp hội đề xuất hạ mức vốn điều lệ yêu cầu xuống còn 500 tỷ đồng, đồng thời bổ sung thêm các tiêu chí về ăng lực sản xuất của doanh nghiệp, về hiệu quả kinh doanh, uy tín doanh nghiệp, thương hiệu trên thị trường, mẫu mã, chất lượng sản phẩm vàng miếng; tình hình chấp hành quy định của nhà nước liên quan đến kinh doanh vàng.

Một nội dung quan trọng khác được Hiệp hội kiến nghị là bỏ quy định yêu cầu việc cấp hạn mức hàng năm và giấy phép từng lần xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu đối với doanh nghiệp sản xuất vàng miếng.

Theo Hiệp hội, quy định này không những làm gia tăng thủ tục hành chính, mà còn gây cản trở hoạt động xuất khẩu vàng miếng, tái tạo ngoại tệ cho đất nước. Đồng thời làm mất cơ hội sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp vì diễn biến thị trường vàng thế giới biến động liên tục, chịu tác động nhiều yếu tố.

Việc phải chờ thủ tục cấp phép từng lần doanh nghiệp sẽ mất cơ hội xuất khẩu hoặc nhập khẩu với giá tốt nhất, ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất và hoạt động xuất khẩu.

Hiệp hội cũng đề nghị chỉ quy định Ngân hàng Nhà nước cấp hạn mức xuất nhập khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu hàng năm, phân bổ cho từng doanh nghiệp ngay từ quý I đầu năm theo nguyên tắc công khai, minh bạch, không phát sinh giấy phép con.

Trên cơ sở đó, các doanh nghiệp chủ động lựa chọn thời điểm và khối lượng (trong hạn mức) để nhập khẩu hoặc xuất khẩu nhằm đạt hiệu quả cao nhất. Doanh nghiệp thực hiện báo cáo định kỳ về tình hình thực hiện hạn mức xuất nhập khẩu vàng với Ngân hàng Nhà nước.

Việc điều chỉnh bổ sung hạn mức do Ngân hàng Nhà nước xem xét, quyết định. Ngoài ra, đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc về cơ chế nên khuyến khích nhập vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng, vàng trang sức đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và phục vụ xuất khẩu, tái tạo ngoại tệ, không nên tạo cơ chế về hoạt động mang tính thương mại (nhập khẩu và xuất khẩu vàng miếng)./.