Tháng 9 vừa qua, Bộ Xây dựng đã có Công văn 5333/BXD-QLN gửi Văn phòng Chính phủ báo cáo tình hình giá bất động sản. Tại văn bản trên, cơ quan này cho biết sẽ nghiên cứu, đề xuất chính sách đánh thuế với trường hợp sở hữu, sử dụng nhiều nhà, đất nhằm hạn chế đầu cơ, mua đi bán lại trong thời gian ngắn để kiếm lời.
Bối cảnh đề xuất được Bộ Xây dựng đưa ra khi giá bất động sản, nhà ở liên tục tăng mạnh từ đầu năm đến nay.
Đề xuất này sau đó cũng nhận được ý kiến đồng tình của lãnh đạo Bộ Tài chính và coi đây là một giải pháp đúng đắn đang được nhiều nước áp dụng.
Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với người viết, đại diện Savills cho biết, không chỉ Việt Nam, theo một nghiên cứu mới công bố gần đây của Savills Impacts về vấn đề khả năng chi trả nhà ở của người dân ở nhiều quốc gia trên thế giới, các chính phủ đã đưa ra nhiều giải pháp khác nhau nhằm điều tiết thị trường cũng như đảm bảo sự phát triển ổn định của thị trường nhà ở. Một trong những giải pháp thường được thực hiện là áp dụng thuế.
Theo bà Cao Thị Thanh Hương, Quản lý Cấp cao Bộ phận Nghiên cứu Savills, thuế bất động sản là công công cụ tài chính thường xuyên được thảo luận trong khung pháp lý của các nước trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển trong đó có Việt Nam. Hiện tại, chủ sở hữu bất động sản ở Việt Nam không phải chi trả thuế tài sản trong khi khung thuế/phí chuyển nhượng thuộc nhóm thấp nhất thế giới.
Bà Hương cho biết, theo ghi nhận của Bộ phận Nghiên cứu Savills Việt Nam, tại các đô thị lớn như TP.HCM và Hà Nội, thị trường nhà ở hiện nay thiếu hụt nguồn cung giá hợp lý khi thị phần phân khúc này đã giảm từ 60% năm 2016 xuống chỉ còn 35% năm 2024, căn hộ sơ cấp dưới 2 tỷ đồng biến mất hoàn toàn.
“Giá sử có thể tiết kiệm tối đa 40% thu nhập mội tháng, một hộ gia đình thu nhập trung bình sẽ cần hơn 30 năm để có thể mua một căn nhà với điều kiện giá nhà không tiếp tục tăng. Nhưng với diển biến gia tăng liên tục của của thị trường thì điều này là phi thực tế, khiến bất bình đẳng xã hội gia tăng và tiềm ẩn mầm mống bất ổn an sinh về lâu dài”, bà Cao Thị Thanh Hương phân tích.
Theo bà Hương, trước nhu cầu bức thiết về nhà ở xã hội ngày càng tăng, người dân mong đợi một sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ phía Nhà nước. Để đáp ứng nhu cầu này, TP.HCM đã đặt mục tiêu cung cấp 35.000 căn nhà ở xã hội đến năm 2025, trong khi Hà Nội là 8.000 căn.
Theo bà Quản lý Cấp cao Bộ phận Nghiên cứu Savills, thời gian qua các chính sách liên quan đến thị trường bất động sản đã được điều chỉnh để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc phát triển nhà ở xã hội. Tuy nhiên, cũng nên cân nhắc áp dụng các biện pháp như thuế bất động sản thứ hai nhằm tối ưu hóa nguồn lực và điều tiết thị trường.
Ở góc độ lý thuyết, bà Cao Thị Thanh Hương cho biết đây là công cụ hữu hiệu với 3 chức năng nổi bật. Thứ nhất, thuế bất động sản giúp gia tăng nguồn thu ngân sách để tái đầu tư và an sinh xã hội. Thứ hai là chức năng kiểm soát nguồn tài nguyên quốc gia thông qua việc gia tăng nghĩa vụ tài chính với các hộ thu nhập cao đang sử dụng nhiều tài nguyên (nhà - đất).
Thứ ba, so với các sắc thuế chủ lực khác như thuế doanh nghiệp, thực thể tính thuế ở đây là bất động sản sẽ khiến cá nhân khó trốn thuế, sắc thuế bất động sản cũng không cần cạnh tranh hay bị giới hạn bởi các hiệp định quốc tế, do đó dễ dàng hơn cho các cơ quan quản lý hoạch định nguồn thu ngân sách dự kiến.
Mặc dù vậy, theo chuyên gia này, để thực hiện áp thuế tài sản, chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng kĩ thuật, công cụ tính thuế, đặc biệt là minh bạch và số hóa toàn bộ dữ liệu bất động sản dân cư trở thành rào cản lớn nhất, cần nguồn tài chính lớn, sự quyết liệt tới cùng và công tác phối hợp lâu dài của liên bộ chức năng.
“Việc xác định giá trị giao dịch chính xác, minh bạch hóa các giao dịch, cũng như xác định rõ ràng quyền sở hữu là những vấn đề nan giải. Bên cạnh đó, việc xác định mức thuế hợp lý cũng là một bài toán cần giải quyết để vừa đảm bảo nguồn thu cho ngân sách, vừa không làm ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành bất động sản, vốn có mối liên kết chặt chẽ với nhiều ngành kinh tế khác”, bà Hương nêu./.
Bảng giá đất điều chỉnh chưa tác động ngay đến thị trường bất động sản do các dự án hiện nay được định giá đất chủ yếu theo phương pháp thặng dư nhưng sẽ tác động đến ở “pha 2” khi doanh nghiệp nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án.
Bảng giá đất điều chỉnh mới tại TP.HCM có hiệu lực từ ngày 31/10 với mức cao nhất là 687 triệu đồng/m2 thuộc 3 tuyến đường trung tâm quận 1.
Từ ngày 31/10/2024, một loạt các tuyến đường, gồm: Nguyễn Huệ, Đồng Khởi, Lê Lợi… giá đất ở cao nhất sẽ ở mức 687 triệu đồng/m2, tăng 567 triệu đồng/m2 so với bảng giá cũ do được nhân thêm với hệ số K là 3,5 lần.
Thị trường bất động sản dù đã có dấu hiệu phục hồi nhưng còn đối mặt với nhiều khó khăn: vẫn còn tình trạng "bỏ cọc", tạo áp lực, đẩy giá thị trường nhà ở lên cao...
Các thửa đất được đem ra đấu giá có diện tích 89-145 m2/thửa với giá khởi điểm 7,3 triệu đồng/m2. Tiền đặt trước của các lô đất từ 130,8 triệu đồng đến gần 212,6 triệu đồng.
Theo công bố, đến thời điểm này, đã có 3.921 trên tổng số 3.950 căn hộ tại dự án Lumi Hanoi được bán ra, tương đương 99% tổng lượng căn hộ có khách hàng sở hữu.
Danh sách Top 10 dự án chung cư có giá bán cao nhất quý 3/2024 xuất hiện nhiều dự án của các doanh nghiệp bất động sản có “tên tuổi” như: Vinhomes, CapitaLand, Ecoland, Vietracimex…
Giá bán sơ cấp phân khúc bất động sản nhà ở dự báo tăng bình quân thêm 5-10% vào những tháng cuối năm nay. Riêng tại các thị trường trọng điểm như Hà Nội, TP.HCM và các khu vực lân cận, dự báo có mức tăng mạnh hơn từ 10-20%, chủ yếu tại phân khúc căn hộ.
Hiện đa phần các dự án biệt thự ở Hà Nội và TP.HCM đang được rao bán ở phổ giá từ 250-350 triệu đồng/m2. Tuy nhiên, riêng tại dự án này, chủ đầu tư đang chào giá trung bình khoảng 27.000-36.000 USD/m2, tương đương 700 triệu đồng/m2.
Tình trạng này thể hiện qua việc đầu cơ đất đai, đẩy giá nhà ở và phát sinh các giao dịch bất động sản thiếu minh bạch. Dấu hiệu “tạo nhiệt" còn thể hiện ở phân khúc căn hộ với mặt bằng giá chào bán chuyển nhượng ngày càng cao, do sự “tiếp tay" của một số nhóm đầu cơ.