Công ty SJC đã bị xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền 2,14 tỷ đồng và bị chuyển thông tin cho Bộ Công an để điều tra các dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.
Theo kết luận, SJC về cơ bản có chấp hành các quy định pháp luật trong kinh doanh vàng miếng theo giấy phép do NHNN cấp. Công ty thực hiện chế độ báo cáo thông tin mua, bán vàng miếng, niêm yết giá mua – bán vàng theo quy định và có một số chuyển biến tích cực trong việc tuân thủ các quy định về phòng, chống rửa tiền. Việc lập chứng từ, hóa đơn và kê khai thuế cũng cơ bản được thực hiện đúng quy định.
Tuy nhiên, bên cạnh những điểm tích cực, Thanh tra NHNN đã chỉ ra nhiều vi phạm nghiêm trọng. Trong hoạt động kinh doanh vàng, SJC vi phạm chế độ báo cáo về mua, bán vàng miếng và có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm nhằm thu hút khách hàng, vi phạm quy định về cạnh tranh không lành mạnh. Kết quả xác minh cũng cho thấy công ty có dấu hiệu vi phạm pháp luật về thuế và NHNN đã chuyển thông tin liên quan đến cơ quan có thẩm quyền để xử lý.
Đặc biệt, giá mua – bán vàng tại SJC được xác định trực tiếp bởi Tổng giám đốc mà không có quy định nội bộ cụ thể về quy trình định giá. Việc không phân định rõ trách nhiệm giữa các bộ phận liên quan và thiếu các căn cứ cụ thể khiến việc xác định giá vàng tiềm ẩn rủi ro cao, có thể tác động đến thị trường do SJC nắm giữ thị phần lớn. Dù chưa có kết luận việc tăng giá trong giai đoạn từ 2/10/2023 đến 15/4/2024 là bất hợp lý, nhưng việc một cá nhân quyết định giá mà không có hệ thống kiểm soát nội bộ rõ ràng bị xem là vi phạm nghiêm trọng trong cơ chế quản trị.
Về công tác phòng, chống rửa tiền, SJC bị phát hiện ban hành quy định nội bộ không đầy đủ, thiếu hệ thống quản lý rủi ro để xác định khách hàng là cá nhân nước ngoài có ảnh hưởng chính trị. Công ty không báo cáo các giao dịch có giá trị lớn theo quy định, không thực hiện kiểm toán nội bộ về phòng chống rửa tiền, không tổ chức đào tạo cho nhân viên và chưa thực hiện đánh giá hoặc cập nhật kết quả đánh giá rủi ro rửa tiền.
Bên cạnh đó, SJC chưa ban hành các quy định về tần suất cập nhật thông tin khách hàng, chưa có quy định phân cấp trách nhiệm nhận biết khách hàng, chưa thu thập đầy đủ tài liệu xác minh thông tin của khách hàng tổ chức và chưa có hướng dẫn cụ thể trong xử lý giao dịch đáng ngờ.
Công ty SJC còn vi phạm các quy định về kế toán, hóa đơn và thuế. Một số hóa đơn bán hàng được lập hoặc thay thế nhưng không có mã của cơ quan thuế, chưa được xử lý sai sót theo đúng quy trình. SJC cũng hạch toán khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho vào giá vốn không đúng quy định, dẫn đến làm giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Ngoài ra, công ty không ghi đầy đủ hoặc ghi thiếu thông tin khách hàng trên các bảng kê thuế, ảnh hưởng đến độ chính xác của dữ liệu khai báo thuế.
Thanh tra NHNN nhận định rằng, người đại diện theo pháp luật, lãnh đạo và nhân viên SJC chưa nghiêm túc chấp hành các quy định pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, phòng chống rửa tiền, cũng như trong công tác kế toán và thực hiện nghĩa vụ thuế. Những hành vi sai phạm nêu trên phản ánh sự yếu kém trong quản trị nội bộ và thiếu tuân thủ pháp lý.
Ngay sau khi kết thúc thanh tra trực tiếp, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự trong lĩnh vực hóa đơn, chứng từ kế toán và thuế sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý theo quy định.
Cùng với đó, Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành quyết định xử phạt hành chính đối với SJC với số tiền 2,14 tỷ đồng do vi phạm quy định về báo cáo hoạt động kinh doanh vàng và phòng chống rửa tiền. Kết luận thanh tra cũng đưa ra một loạt kiến nghị nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý hoạt động kinh doanh vàng. NHNN đồng thời đề xuất các bộ, ngành liên quan xem xét xử lý các vi phạm thuộc lĩnh vực của mình.
Riêng đối với SJC, Thanh tra NHNN yêu cầu công ty nghiêm túc chấn chỉnh việc tuân thủ pháp luật, chấm dứt các hành vi vi phạm hành chính trong hoạt động báo cáo và phòng chống rửa tiền. Công ty phải nghiêm túc thực hiện đầy đủ các quy định về báo cáo, tuân thủ các yêu cầu về an ninh tài chính, phòng chống tài trợ khủng bố và phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Ngoài ra, SJC cũng phải khắc phục các vi phạm về thuế, kế toán và xây dựng quy trình nội bộ rõ ràng trong việc xác định giá mua – bán vàng hàng ngày, đảm bảo các tiêu chí định giá phải phù hợp với thực tiễn hoạt động và quy định pháp luật./.
