Ngày 17/10, Thanh tra Chính phủ (TTCP) công khai Kết luận thanh tra số 276/KL-TTCP về việc chấp hành chính sách pháp luật về phát hành TPDN riêng lẻ và sử dụng nguồn tiền từ TPDN riêng lẻ.

Theo đó, TTCP thực hiện thanh tra việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp của 67 tổ chức phát hành trong giai đoạn 1/1/2015 đến 30/6/2023.

4 công ty thực hiện chưa đúng quy định về hồ sơ phát hành trái phiếu

Trong số đó có 6 tổ chức phát hành thuộc nhóm СТСP Tập đoàn Masan gồm: СТСP Tập đoàn Masan (MSN), CTCP Masan MeatLife (MML), CTCP Dịch vụ thương mại tổng hợp Wincommerce (WCM), Công ty TNHH Khai thác chế biến Khoáng sản Núi Pháo (NPM), CТСР Masan High - Tech Materials (MHT), Công ty TNHH Masan Consumer Holdings (MCH).

Trong giai đoạn 1/1/2015 đến 30/6/2023, 6 tổ chức nói trên đã phát hành tổng cộng 133 mã trái phiếu (không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, có tài sản bảo đảm) với tổng giá trị phát hành gần 64.574 tỷ đồng.

Việc phát hành nhằm mục đích tăng quy mô vốn hoạt động; và/hoặc thực hiện chương trình, dự án đầu tư; và/hoặc cơ cấu lại các khoản nợ của tổ chức phát hành.

Đến thời điểm 30/6/2023, còn 71 trong số 133 mã trái phiếu đang lưu hành với tổng giá trị 17.700 tỷ đồng. Các trái phiếu không có nợ quá hạn gốc, lãi tại thời điểm 30/6/2023.

Thanh tra Chính phủ tiến hành kiểm tra với 21 mã trái phiếu (với tổng giá trị phát hành gần 18.834 tỷ đồng) trong tổng số 133 mã trái phiếu.

Kết quả cho thấy, có 04/06 công ty thực hiện chưa đúng quy định về hồ sơ phát hành trái phiếu và HĐQT của 01/06 công ty phê duyệt phương án phát hành TPDN chưa đúng quy định.

Trong đó, có 3 tổ chức phát hành không nêu cụ thể thông tin về mục đích phát hành trái phiếu tại phương án phát hành và Bản công bố thông tin trước phát hành theo quy định.

Đó là Công ty TNHH Masan Consumer Holdings và CTCP Masan MeatLife chỉ công bố: "Tiền thu được từ việc phát hành Trái Phiếu sẽ được sử dụng... cho các mục đích được phép khác theo quy định của pháp luật được áp dụng" là không đúng quy định về mục đích phát hành trái phiếu tại Điều 3 Nghị định số 90/2011/NĐ-CP.

Trong khi đó, CТСР Masan High - Tech Materials phát hành trái phiếu MSRB1924001 ngày 28/5/2019 chỉ nêu nội dung mục đích phát hành là "a) tăng quy mô vốn hoạt động của Tổ Chức Phát Hành; và/hoặc b) thực hiện các chương trình, dự án đầu tư của tổ chức phát hành", không nêu cụ thể là tiền thu được để thanh toán khoản hợp tác kinh doanh 500 tỷ đồng với Công ty Núi Pháo, là chưa đúng quy định về nội dung mục đích phát hành trái phiếu tại khoản 2 Điều 5 Nghị định số 163/2018/NĐ-CP.

Công ty TNHH Khai thác chế biến Khoáng sản Núi Pháo nêu nội dung mục đích phát hành trái phiếu NPMCH2227001 trị giá 500 tỷ đồng là "để thực hiện cơ cấu lại các khoản nợ của tổ chức phát hành..." nhưng không nêu cụ thể về khoản nợ, giá trị của từng khoản nợ được cơ cấu theo quy định về nội dung mục đích phát hành trái phiếu tại khoản 2 Điều 5 và điểm b khoản 1 Điều 13 Nghị định số 153/2020/NĐ-CP.

CTCP Dịch vụ thương mại tổng hợp Wincommerce phát hành 1.500 tỷ đồng trái phiếu VCMH2025031 theo phương án phát hành được HĐQT WCM phê duyệt tại Nghị quyết số 1201/2020/NQ-HĐQT-VINCOMMERCE ngày 01/12/2020 (gọi tắt là Nghị quyết 1210) với mục đích phát hành "Tăng quy mô vốn hoạt động doanh nghiệp, cụ thể là để thanh toán các chi phí hợp lý, hợp lệ phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổ Chức Phát Hành và/hoặc thực hiện các chương trình đầu tư Vinmart, Vinmart+".

Tuy nhiên, theo tài liệu, báo cáo của WCM và Báo cáo kiểm toán số 22-02-00474-23-2 ngày 30/3/2023 của Công ty TNHH KPMG Việt Nam: Trong tổng số tiền từ trái phiếu VCMH2025031 đã chi (1.499,992 tỷ đồng) có 608,515 tỷ đồng đã chi trước ngày ban hành Nghị quyết 1210.

Theo quy định về điều khoản, điều kiện của trái phiếu tại khoản 2 Điều 6 Nghị định số 163/2018/NĐ-CP về khối lượng trái phiếu phát hành: "Khối lượng phát hành: do doanh nghiệp phát hành quyết định đối với từng đợt căn cứ vào nhu cầu sử dụng vốn và khả năng huy động của thị trường trong từng thời kỳ" thì HĐQT WCM đã thực hiện chưa đúng trách nhiệm trong việc phê duyệt phương án phát hành trái phiếu theo quy định.

3 công ty sử dụng hàng nghìn tỷ đồng vốn trái phiếu không đúng mục đích

Tiếp theo, cơ quan thanh tra chỉ ra 03/06 tổ chức phát hành thực hiện chưa đúng quy định về sử dụng số tiền từ trái phiếu.

Cụ thể, Công ty TNHH Masan Consumer Holdings sử dụng gần 1.295 tỷ đồng trong tổng số 2.100 tỷ đồng từ trái phiếu mã MCHBONDS2014 phát hành ngày 05/12/2014 để thanh toán toán tiền gốc vay, lãi vay một số hợp đồng vay vốn là thực hiện cơ cấu lại các khoản nợ, không đúng mục đích phát hành tại phương án phát hành được được phê duyệt theo quy định.

CTCP Tập đoàn Masan đã sử dụng hơn 310 tỷ đồng trong tổng số 1.140 tỷ đồng từ 12 mã trái phiếu từ MSNH2023020-MSNH2023031 (phát hành năm 2020) để thanh toán các khoản nợ lãi của các trái phiếu đã phát hành trước đó thực chất là cơ cấu khoản nợ lãi không đúng mục đích sử dụng theo phương án phát hành TPDN, thực hiện chưa đúng trách nhiệm của tổ chức phát hành.

Công ty WCM sử dụng số tiền 891,4 tỷ đồng trong tổng số 1.500 tỷ đồng từ phát hành mã trái phiếu VCMH2025031 phát hành ngày 28/12/2020 cho việc tăng quy mô vốn; số tiền còn lại 608,5 tỷ đồng không được sử dụng đúng mục đích theo phương án phát hành.

Về việc chấp hành quy định công bố thông tin (CBTT), cơ quan thanh tra xác định, có 04/06 công ty CBTT không đúng thời hạn đối với thông tin/tài liệu theo quy định.

Cụ thể, CТСР Masan High - Tech Materials và Công ty TNHH Khai thác chế biến Khoáng sản Núi Pháo thực hiện chưa đúng quy định về CBTT định kỳ Báo cáo tài chính 06 tháng đầu năm và năm.

Các công ty MCH, MHT, NPM và WCM thực hiện chưa đúng quy định CBTT định kỳ Báo cáo tình hình thanh toán lãi, gốc trái phiếu 06 tháng đầu năm và năm.

CТСР Masan High - Tech Materials và Công ty TNHH Khai thác chế biến Khoáng sản Núi Pháo thực hiện chưa đúng quy định CBTT định kỳ Báo cáo tình hình sử dụng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu 06 tháng đầu năm và năm.

Các công ty MCH, MHT, NPM thực hiện chưa đúng quy định về CBTT định kỳ Báo cáo tình hình thực hiện các cam kết của doanh nghiệp phát hành đối với người sở hữu trái phiếu năm 2022.

Về trách nhiệm, Thanh tra Chính phủ xác định các tổ chức phát hành chịu trách nhiệm trong việc chưa thực hiện đầy đủ, chặt chẽ, không đúng quy định về phát hành trái phiếu và các văn bản pháp luật liên quan trong quá trình phát hành, sử dụng vốn từ trái phiếu; chưa thực hiện đúng quy định về trách nhiệm của tổ chức phát hành trong việc "quản lý, sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu theo đúng phương án phát hành trải phiếu đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt và theo quy định của pháp luật".

Thanh tra Chính phủ yêu cầu các tổ chức phát hành chấm dứt các hành vi vi phạm về phát hành và sử dụng nguồn vốn từ trái phiếu đã được phát hiện qua thanh tra; khẩn trương rà soát, khắc phục các tồn tại, khuyết điểm và hậu quả (nếu có).